ΠΑΛΜΙΤΟΫΛΑΙΘΑΝΟΛΑΜΙΔΙΟ (PEA)

Πολλοί ασθενείς που πάσχουν από νευροπαθητικές καταστάσεις έχουν πόνο που είναι ανθεκτικός στις υπάρχουσες θεραπείες. Το παλμιτοϋλαιθανολαμίδιο (PEA), ένα ενδογενές αμίδιο λιπαρού οξέος, είναι ένας νέος παράγοντας στη θεραπεία του πόνου και της φλεγμονής.

Η χημική ένωση χρησιμοποιήθηκε πριν από πολλές δεκαετίες σε κάποιες χώρες. Από τη δεκαετία του 1990, το ενδιαφέρον αυξήθηκε ξανά εξαιτίας της ανακάλυψης των επιπτώσεών της σε πολλά διαφορετικά παραδείγματα ζώων, για τον πόνο και τη χρόνια φλεγμονή. Είναι ταξινομημένο ως τρόφιμο για ιατρικούς σκοπούς ή ως συμπλήρωμα διατροφής σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Το σημαντικότερο είναι ότι σε αρκετές κλινικές δοκιμές και σε διαφορετικές καταστάσεις πόνου είναι αποτελεσματικό στον άνθρωπο.

Οι αντιφλεγμονώδεις δράσεις του ΡΕΑ που επιτρέπουν τη μείωση της περιφερικής και κεντρικής ευαισθητοποίησης, επιτυγχάνονται μέσω των νευρωνικών και των μη νευρωνικών κυττάρων. Τα τελευταία περιλαμβάνουν γλοία (συγκεκριμένα μικρογλοία, τα οποία είναι τα μακροφάγα του εγκεφάλου), καθώς επίσης περιφερικά και κεντρικά μαστοκύτταρα. Αυτό το προφίλ του ΡΕΑ μπορεί να εξηγήσει την ευρεία δυνατότητα στην αντιμετώπιση πολλών διαφορετικών διαταραχών που σχετίζονται με τον πόνο και τη φλεγμονή. Το παλμιτοϋλαιθανολαμίδιο (PEA), έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται με υποδοχείς στον πυρήνα των κυττάρων και παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία βιολογικών δράσεων που σχετίζονται με τον χρόνιο πόνο και την φλεγμονή. Η κύρια δράση είναι μέσω της peroxisome proliferator-activated receptor alpha (PPAR-α). Το παλμιτοϋλαιθανολαμίδιο (PEA) έχει επίσης συγγένεια με τους ομοιάζοντες υποδοχείς των κανναβινοειδών GPR55 και GPR119. Εντούτοις δε μπορεί να θεωρηθεί ένα κλασικό ενδοκανναβινοειδές, επειδή έχει χαμηλή συγγένεια με τους υποδοχείς CB1 and CB2. Ωστόσο, το PEA (και άλλες δομικά όμοιες ουσίες με τις N-acylethanolamines) υποστηρίζεται ότι ενισχύει τη δραστηριότητα της ανανταμίδης μέσω του μηχανισμού «entourage effect».

Το παλμιτοϋλαιθανολαμίδιο (PEA) φαίνεται να έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιαλγοαισθητικές (αντινευροπαθητικές), νευροπροστατευτικές, και αντιεπιληπτικές ιδιότητες.

Το Α-λιποϊκό οξύ (ALA) αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς αντιοξειδωτικούς παράγοντες στον ανθρώπινο οργανισμό. Είναι δραστικό σε υδρόφιλο και λιπόφιλο περιβάλλον και η δράση του είναι σημαντική για την προστασία των κυτταρικών μεμβρανών, των μιτοχονδριακών πρωτεϊνών και του DNA. Κλινικές μελέτες επιβεβαιώνουν την ευεργετική δράση του α-λιποϊκού οξέος σε ασθενείς με διάφορα νευρολογικά νοσήματα και ιδιαίτερα στην επώδυνη νευροπάθεια.

Ο αντιοξειδωτικός ρόλος του ALA εκδηλώνεται με:

  • την αδρανοποίηση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου (reactive oxygen species, ROS).
  • το σχηματισμό χημικών ενώσεων που αποτρέπουν το σχηματισμό των ελευθέρων ριζών οξυγόνου.
  • τη συνολική μείωση του οεξιδωτικού στρες στον οργανισμό.
  • Η δισμουτάση του υπεροξειδίου (SOD) στον άνθρωπο απαντά σε τρεις ισομορφές (κυτταροπλασματική CuZn-SOD, μιτοχονδριακή MnSOD και εξωκυττάρια SOD) και αποτελεί ένα από τα πιο αποτελεσματικά ενδοκυττάρια ενζυμικά συστήματα άμυνας του κυττάρου που στοχεύει στη ρύθμιση των επιπέδων των ROS και τη διατήρηση της φυσιολογικής ομοιόστασης.
  • Η SOD καταλύει τη μετατροπή της δραστικής ρίζας του οξυγόνου (Η2Ο2) προς υπεροξειδίου του υδρογόνου (H2O2). Aυτό στη συνέχεια καταβολίζεται από την υπεροξειδάση της γλουταθειόνης (GPs) και την καταλάση σε μοριακό οξυγόνο (Ο2) και νερό (Η2Ο).

  • Η δισμουτάση του υπεροξειδίου (SOD) μπορεί να προέρχεται τόσο από φυτικές (όπως σιτάρι ή πεπόνι), όσο και από ζωικές (βοοειδή) πηγές.
  • Η προσλαμβανόμενη με αυτόν τον τρόπο SOD, καταστρέφεται σύντομα στο πεπτικό σύστημα από τα οξέα του στομάχου και τα πεπτικά ένζυμα.
  • Κλινικές μελέτες απέδειξαν ότι ο συνδυασμός της SOD που προέρχεται από το πεπόνι (Cucumis melo) με το προερχόμενο από το σιτάρι βιοπολυμερές Glisodin®, προστατεύει τη SOD κατά τη διέλευσή της μέσω της γαστρεντερικής οδού, βελτιώνοντας τη διαθεσιμότητα της στον οργανισμό.

Το σύμπλεγμα βιταμινών Β επιτελεί σημαντικό ρόλο στην διατήρηση των λειτουργιών του σώματος περιλαμβάνοντας την επιδιόρθωση, την ανάπτυξη, και την αύξηση του μυϊκού ιστού. Δεδομένα υποστηρίζουν την εμπλοκή του στο περιφερικό νευρικό σύστημα, επάγοντας την επιδιόρθωση των νεύρων, μέσω της ενίσχυσης της νευρικής αναγέννησης και της αποκατάστασης της νευρικής λειτουργίας. Επιπλέον, δεδομένα από πειραματικά τραυματισμένους νευρικούς ιστούς, οδηγούν σε σημαντικές διαφοροποιήσεις των επιπέδων των βιταμινών Β ειδικότερα στην οξεία φάση του τραυματισμού, αποδεικνύοντας ότι η χορήγηση βιταμινών Β στην οξεία φάση μπορεί να είναι ευεργετική για την επιτάχυνση της νευρικής αναγέννησης. Οι βιταμίνες Β έχουν, επίσης, ρόλο στην αλγαισθησία και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την μείωση του πόνου και της υπερευαισθησίας. Επιπρόσθετα των νευρολογικών επιπτώσεων επί ανεπάρκειας των βιταμινών Β, οι βιταμίνες Β1, Β6 και Β12 φαίνεται να διαθέτουν αντιφλεγμονώδες και αναλγητικό αποτέλεσμα, από προκαλούμενο πόνο μέσω χημικού, ηλεκτρικού και θερμικού ερεθισμού. Σε κλινικές εφαρμογές, οι βιταμίνες Β έχουν χρησιμοποιηθεί επιτυχημένα στη διαχείριση επώδυνων καταστάσεων, όπως σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, λουμπάγκο, και νευροπάθειες.

Υδατοδιαλυτή και μέλος του συμπλέγματος Β. Ένα ενήλικο άτομο χρειάζεται 20 mg βιταμίνης Β3 την ημέρα. Η Β3 βρίσκεται σε αφθονία στις τροφές ζωικής προέλευσης, λιγότερο στις φυτικές και απουσιάζει από ορισμένες, όπως οι πατάτες, το λάδι, τα άλευρα αραβοσίτου και σίκαλης.

Το νικοτιναμίδιο έχει συσχετιστεί από παλιά με την ανάπτυξη των νευρώνων, την επιβίωση και τη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος, καθώς εμπλέκεται τόσο στον θάνατο των νευρικών κυττάρων όσο και στην νευροπροστασία.

Το νικοτιναμίδιο έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να προλαμβάνει και ακόμα και να αντιστρέψει των τραυματισμό των νευρώνων και των ενδοθηλιακών κυττάρων. Επιπλέον, φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην σταθερότητα του κυτταρικού DNA, και στη διατήρηση της ακεραιότητας της κυτταρικής μεμβράνης, προλαμβάνοντας τον τραυματισμό του κυττάρου, την φαγοκυττάρωση, την απόπτωση και τη δημιουργία αγγειακού θρόμβου.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τη νευροπροστατευτική του δράση και είναι σε εξέλιξη εκτεταμένες κλινικές μελέτες, ειδικότερα για την προστασία από χημειοθεραπευτικούς παράγοντες.

Είναι σύνθεση 8 λιποδιαλυτών συστατικών, που ευρίσκονται φυσικά στο ηλιέλαιο και σε ένα πλήθος λαχανικών, όπως το μπρόκολο και το αβοκάντο. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι 15mg. Πλήθος μελετών έχει αναδείξει την νευροπροστατευτική δράση της βιταμίνης Ε με την απουσία ανεπιθύμητων ενεργειών. Ωστόσο παραμένει υπό διερεύνηση η αποτελεσματικότητα της βιταμιίνης Ε στην περιφερική νευροπάθεια και ειδικότερα στην προκαλούμενη από χημειοθεραπευτικούς παράγοντες.

Το Μαγνήσιο είναι είναι ευρέως γνωστό για τις ποικίλες δράσεις του στο ανθρώπινο σώμα. Από νευρολογική σκοπιά κατέχει ένα ουσιαστικό ρόλο στην νευρική μετάδοση και την νευρομυϊκή αγωγιμότητα. Μια επιπλέον λειτουργία είναι η προστασία έναντι της υπερβολικής διέγερσης που μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο των νευρικών κυττάρων (excitoxicity) και εμπλέκεται σε πολλαπλές νευρολογικές διαταραχές. Λόγω αυτών των πολύ σημαντικών λειτουργιών στο νευρικό σύστημα το Μαγνήσιο είναι ένα μέταλλο με εξαιρετικό ενδιαφέρον για την δυναμική του, τόσο στην πρόληψη, όσο και στην θεραπεία νευρολογικών παθήσεων.